Algemene beschouwing kaders begroting 2023

Bij de bespreking van de kadernota waarin de uitgangspunten voor de begroting 2023 werd besproken, zijn er algemene beschouwingen gehouden. Onderstaand de inbreng van SGP raadslid Gijsbert Doornenbal.

Het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos. Dat was de situatie in ons land nu 350 jaar geleden. Het zogeheten rampjaar 1672. In Amerongen weten ze er alles van, waar de Fransen het kasteel plunderden.

Vandaag de dag komt er ook veel op ons af. Er wordt in de kadernota veel gesproken over crises: Oekraïnecrisis, coronacrisis, klimaatcrisis, stikstofcrisis,  crisis in de zorg, een asielcrisis.

En het klopt dat we voor grote uitdagingen staan. De inval in Oekraïne maakt duidelijk dat vrede in Europa niet vanzelfsprekend is. De stijgende energieprijzen raken ons direct in de portemonnee. We roepen het college op hier alert op te zijn en vroegtijdig te signaleren of gezinnen in de knel komen.

Al ruim 2 jaar is er nu het corona virus wat ons in de greep houdt.  Oplopende besmettingen en mensen die kampen met gevolgen van long-covid maken goed duidelijk dat hier aandacht en inzet voor nodig blijft.

Ook het veranderende klimaat stelt ons voor grote opgaven om onze leefomgeving toekomstbestendig te houden. De reformator Johannes Calvijn zei al dat we de aarde beter moeten doorgeven aan onze kinderen. Naar die boodschap is niet altijd even goed gehandeld. We kunnen onze ogen daar niet voor sluiten en moeten doen wat kan. Niet om een ecologisch paradijs te creëren, maar wel zorgen voor een goed evenwicht tussen bouwen en bewaren, tussen wat de aarde ons biedt en wat nodig is om de schepping te onderhouden. De SGP wil de komende periode daarom ook meer investeren in bijv. energiebesparing en klimaatadaptie.

Tegelijkertijd helpt een eenzijdige focus op stikstof daar niet bij. We ontkennen niet dat er problemen zijn met stikstof. Maar we moeten breder kijken naar hoe een goede samenhang mogelijk is tussen landbouw en natuur. De gepresenteerde landelijke stikstof doelen zijn onhaalbaar en de sturing op kritische depositie waarden is te eenzijdig. We begrijpen daarom heel goed de frustratie en de zorgen van de boeren. Er zijn steeds minder boeren en als SGP willen we die daling een halt toe roepen. Er moeten juist meer boeren komen die ons landschap en de voedselvoorziening vorm gaan en blijven geven. De SGP wil de komende tijd werken aan een gebiedsgerichte visie voor het buitengebied en als gemeente veel meer in gesprek gaan met de boer.

Ook op de woningmarkt wordt gesproken over een crisis. We moeten echt vaart maken en gaan versnellen met betaalbare woningbouw. Desnoods tijdelijk of met Prefab-woningen, maar er moet echt meer gebeuren.

In de jeugdzorg, bij huisartsen en met de GGZ zijn er ook zorgen. Veel jongeren én ouderen ervaren eenzaamheid en er is geestelijke en psychische nood. De gezinnen staan onder druk. Deze gejaagde tijd zonder collectieve rustdag, de prestatiedruk, steeds verdergaande individualisering en de druk op gezinnen om maar zoveel mogelijk de arbeidsmarkt op te gaan dragen hier mede aan bij. Hoog tijd om deze koers bij te stellen.

Bij al die uitdagingen heeft de gemeente een belangrijke rol. Maar in plaats dat we als gemeente goed toegerust zijn om die uitdagingen het hoofd te bieden, staat de gemeente zelf ons in 2026 ook nog het ravijnjaar te wachten. Reden dus om scherp te blijven op reëel begroten en focus op de kerntaken. Het extra ontvangen incidentele geld biedt ons ook gelukkig weer enige mogelijkheid om het raadsuitvoeringsprogramma ook daadwerkelijk uit te kunnen gaan voeren. Tegelijkertijd moeten we ook geld op zij zetten voor magere jaren. Daarbij is het cruciaal dat we concrete doelen benoemen en de risico’s en scenario’s goed in beeld worden gebracht. We zien dit graag in de begroting meer specifiek uitgewerkt.

De Amerikaanse schrijver Mark Twain zei het al: de geschiedenis herhaalt zich niet, maar ze rijmt wel. Het rampjaar laat zien dat rampen en crises van alle tijden en alle plekken zijn.

Hoe ging men in het rampjaar om met alle uitdagingen? Dan valt op dat onze overheid in het rampjaar 1672 minstens 10 keer een bidstond uitschreef. Te midden van alle gevaren deed men belijdenis van zonde en bad tot God om uitredding. Maar het bleef niet bij bidden alleen. Iedereen kent de verhalen van de successen op zee die De Ruyter en zijn mannen ook in de strijd van 1672 wist te behalen.

Bidden en werken, dat wijst ons ook nu de weg. We moeten ons door crisistaal en grote woorden niet laten verlammen. De hand aan de ploeg slaan met het oog naar boven, in het vaste vertrouwen dat God de gehele wereld regeert. Dat geeft rust en houvast, om te midden van crises, noden en ravijnjaren het goede te zoeken en te doen. Daarbij wens ik het college, de raad en onze ambtenaren van harte Gods zegen toe.